چکیده:
مقدمه: عامل انسانی به عنوان مهم‌ترین عامل تصادفات جاده‌ای شناخته شده است. هدف پژوهش حاضر مقایسه نقش عامل انسانی در بروز تصادفات رانندگان صنوف مختلف شهرستان داراب در زمستان 89 بود.
روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی همبستگی بود. نخست از 4 گروه رانندگان اتوبوس، کامیون، تاکسی و سواری شخصی 130 نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و پرسشنامه رفتار رانندگی منچستر (MDBQ) را تکمیل کردند. داده‌های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چند راهه، ضرایب همبستگی و با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج تحلیل واریانس نشان داد گروه‌ها در تمام عامل‌ها (اشتباهات، لغزش‌ها، تخلفات عمدی و تخلفات غیرعمدی) با یکدیگر تفاوت معنادار دارند(05/0>(p. همچنین بیشترین میزان نمرات در3 عامل اشتباهات، لغزش‌ها و تخلفات عمدی به ترتیب متعلق به گروه‌های رانندگان اتوبوس، کامیون، سواری و تاکسی بود؛ اما در عامل تخلفات غیرعمدی بیشترین نمرات به ترتیب متعلق به سواری، تاکسی کامیون و اتوبوس بود.
نتایج ضریب همبستگی نیز نشان داد سن با تمام خطا‌ها و تخلفات رابطه مثبت و معنادار دارد (05/0>p). متغیر تحصیلات با خطای غیرعمدی خطرناک و اشتباه رابطه منفی و معنادار داشت (05/0>p)؛ اما با عامل تخلف غیر عمدی رابطه مثبت و معنادار داشت (05/0>p). همچنین با تخلفات عمدی رابطه‌ای نشان نداد (05/0< p). مدت سال‌های رانندگی و استفاده از کمربند ایمنی با هیچ یک از عوامل رابطه معناداری نشان ندادند (05/0< p).
نتیجه‌گیری: از آنجا که بیشترین میزان نمرات خطا‌ها و تخلفات به ویژه متعلق به رانندگان اتوبوس و کامیون بود، پیشنهاد می‌شود به‌منظور کاهش میزان تصادفات، ارزیابی‌های روان‌شناختی و آموزش‌های کافی در هنگام گزینش و ارائه گواهینامه و همچنین پس از آن به‌طور متناوب صورت پذیرد. .