اولویت¬بندی دهستان های استان چهار محال و بختیاری بر اساس تراکم جمعیت- اولین گام در اقدامات پیشگیری از بحران

چکیده
مقدمه: داده‌های جمعیتی از اطلاعات حیاتی مدیریت بحران به ویژه سیستم‌های هشدار زود هنگام، یکی از ملزمات اقدامات آمادگی و پیشگیری از بحران به شمار می¬رود. اطلاعات تراکم جمعیت در کشورهای در حال توسعه بسیار با ارزش اما بسیار اندک و بیشتر در قالب سرشماری¬ های عمومی است. اطلاعات سرشماری جمعیتی اغلب فاقد پیوستگی فضایی یا مکانی در مقیاس کوچک‌تر است به گونه¬‌ای که در فرایند‌هایی نظیر برآورد آسیب‌پذیری که یکی از موارد با اهمیت در پیشگیری و آمادگی از بحران و وابسته به محدوده جغرافیایی است، قابل استفاده نیست. از آنجا که روستاها نقش انکارناپذیری در تولید و اقتصاد کشاورزی کشور و حیات بخشی گستره وسیعی از سرزمین دارند، در نظام برنامه‌ریزی مورد توجه هستند و به دلایل زیرساختی و فرهنگی از آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به شهرها برخوردارند. توجه به اطلاعات جمعیتی روستاها از جمله تراکم جمعیتی در اقدامات آمادگی و پیشگیری بحران با اهمیت است و می‌تواند این اقدامات را در جهت مشخصی هدفمند نماید.

روش‌ها: به منظور تعیین دهستان‌های با تراکم جمعیتی بالا و آسیب‌پذیر، از داده‌های خام مرکز آمار ایران استفاده شد. داده‌های خام جمع‌آوری و پس از انجام محاسبات آماری، اطلاعات موردنیاز، استخراج و سپس با کمک نرم‌افزار ArcGIS پردازش گردید.

یافته‌ها: بر اساس اطلاعات پردازش شده در محیط رقومی نرم افزار نرم‌افزارArcGIS ، نقشه پهنه‌بندی تراکم جمعیت تهیه و دهستان‌های استان از نظر تراکم جمعیت، شناسایی و رده‌بندی شد. تراکم جمعیت روستایی این استان61/25 نفر در کیلومترمربع است که رتبه هشتم را در استان‌های کشور به خود اختـصـاص می‌دهد.

نتیجه‌گیری: با بررسی تراکم و توزیع جمعیتی در گستره دهستان‌های استان چهار محال و بختیاری، دهستان‌های این استان از نظر تراکم جمعیت در 5 گروه، اولویت بندی گردید تا برنامه‌های مقاوم‌سازی مسکن روستایی با هدف کاهش تلفات انسانی به گونه ای مشخص انجام پذیرد. نتایج حاصل از این اولویت‌بندی تعیین‌کننده نقطه آغاز اجرای برنامه‌های کلان مدیریت بحران به ویژه پیشگیری است.

کلمات کلیدی: تراکم جمعیت، اقدامات پیشگیری بحران، دهستان‌های استان چهارمحال وبختیاری، مقاوم‌سازی، مسکن روستایی.