مقدمه: عموماً نخستین اطلاعاتی که در شرح حال بیمار به‌دست می‌آید شامل علائم و مشکلاتی است که از جانب وی و با بیان خودش عنوان می‌شود و در واقع مجموع شرایطی است که بیمار را وادار به جستجوی درمان کرده است. این اطلاعات به‌منظور تدوین تشخیص افتراقی‌های مناسب و ایجاد یک الگوی تشخیصی به پزشک کمک مؤثری می‌کند. هدف از این مطالعه بررسی فراوانی شکایات اصلی زائران در حج تمتع در مراجعه به پزشکان کاروان به منظور برنامه ریزی و تدوین پروتکل‌های درمانی در حج می باشد.
روش‌ها: در این مطالعه مقطعی گذشته‌نگر، تمامی پرونده‌های پزشکی زائران در حج 89 بررسی شد و اطلاعات مربوط به تشخیص بیماری به وسیله پزشک کاروان استخراج گردید.
یافته‌ها: در مجموع 133375 شکایت بررسی شد. بیشترین میزان فراوانی مربوط به بیماری‌های تنفسی با 02/53 درصد و در مرحله بعد مشکلات عضلانی و اسکلتی با 08/6 درصد بود. درد‌های عضلانی و اسکلتی، بیماری‌های مغز و اعصاب و گوارشی در ترتیب‌های بعدی قرار گرفتند.
نتیجه‌گیری: بیماری‌های تنفسی، دردهای عضلانی و اسکلتی، سردرد و بیماری‌های گوارشی از مهم‌ترین علل مراجعه بیماران به پزشکان کاروان در طول دوران حج تمتع است. این بیماری‌ها عمدتاً از طریق آموزش صحیح و رعایت نکات سلامت در طول دوران حج و زیارت قابل پیشگیری است.